Op zaterdagmiddag 19 oktober verzamelden zo’n dertig belangstellenden zich op Javastraat 26 in Den Haag. Een bijzondere en passende locatie voor een middag over de plaats die Den Haag rond 1900 innam als het gaat om vredesinitiatieven in een tijd van oplopende spanning tussen de Europese mogendheden. Organisatoren Eugène Rosier en Jos van Raan hadden de Duits-Nederlandse diplomaat, jurist en schrijver op het gebied van oorlog, vrede en recht Benjamin Duerr bereid gevonden voor onze donateurs en andere toehoorders te spreken. Aansluitend stond een bezoek aan het Vredespaleis op het programma.
Na ontvangst met koffie en thee nam Benjamin de toehoorders mee naar het Den Haag van eind negentiende eeuw, aan de hand van zijn recent geleden verschenen werk De droom van Den Haag. De Haagse vredesconferenties en het ontstaan van een nieuwe wereldorde. Een passender locatie hadden we niet kunnen hebben, aangezien we ons bevonden in het voormalig woonhuis van een van de hoofdrolspelers in het verhaal van Benjamin: minister van buitenlandse zaken Willem Hendrik de Beaufort die in die rol verantwoordelijk was voor de organisatie van de Eerste Haagsche Vredesconferentie van 1899. Met veel kennis van zaken nam Benjamin Duerr de toehoorders mee naar het einde van de 19e eeuw en schetste hij de belangrijkste hoofdrolspelers, zoals Bertha von Suttner, Alfred Mahan, tsaar Nicolaas II en De Beaufort en hun rol in de voorbereiding, uitvoering en resultaten van de vredesconferenties van 1899 en 1907. In zijn afsluiting en in reactie op de vragen vanuit de zaal liet Benjamin zien hoe de vredesinitiatieven aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog, hun doorwerking hebben tot in onze tijd. Mooi om naast de webinars die Studiecentrum Eerste Wereldoorlog organiseert op deze historische locatie samen te komen.
Uiteraard kwam in de voordracht het nabijgelegen Vredespaleis, waar in 1907 de eerste steen door Andrew Carnegie werd gelegd, ter sprake. Maar daarover kregen twintig deelnemers veel meer te horen in een aansluitend georganiseerde activiteit. Met een brochure van het Haagsch Gemeentearchief en Directie Internationaal over de Haagse vredesconferenties op zak volgde een wandeling naar het Vredespaleis. Na ontvangst en registratie volgde vervolgens een bijna anderhalve uur durende rondleiding door een zeer bevlogen gids in het Vredespaleis. Een prachtig gebouw ontvouwde zich voor de deelnemers met bij welhaast iedere glas in lood raam, muurschildering en voorwerp in de ruimte een verhaal: over geschenken van deelnemende landen, vredesinitiatieven, de doorwerking tot in onze tijd. In het Permanente Hof van Arbitrage als de zaal het Internationaal Gerechtshof werd uitgebreid stil gestaan bij de werkzaamheden van beide instituties en werd de erfenis van de Haagse vredesconferenties van 1899 en 1907 nog tastbaarder. Overweldigd door de pracht en praal van en in het gebouw alsmede de verhalen van de gids sloten we de rondleiding af.
Het bestuur kijkt terug op een mooie middagactiviteit waarbij de vredesinitiatieven aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog centraal stonden, waarbij ook veel aandacht was tot de doorwerking in onze tijd. En dat toonde zeker de relevantie van dit soort activiteiten aan.
Lees hieronder de recensie die Fons van Lier van onze webredactie schreef over De droom van Den Haag. De Haagse vredesconferenties en het ontstaan van een nieuwe wereldorde.
